Relacja

Energetyka na kolei
Kierunki rozwoju i perspektywy

Systemy zasilania, elektryfikacja linii kolejowych, obrót i dystrybucja energią elektryczną, budowa i utrzymanie sieci trakcyjnej – te i inne tematy poruszyli uczestnicy VII Konferencji „Energetyka na kolei”, która odbyła się w dniach 26–27 października 2017 r. w Raszynie k. Warszawy.

Uroczystego otwarcia konferencji dokonali Dyrektor Generalny Adam Musiał i Dyrektor Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei Dorota Markiewicz. Następnie głos zabrał Jan Siudecki, Dyrektor Departamentu Zezwoleń Technicznych i Interoperacyjności Urzędu Transportu Kolejowego, który przedstawił zgromadzonym uwarunkowania wdrażania w Polsce interoperacyjności w podsystemie „Energia”. Szczegółowo omawiając proces zgodności wyrobów, Siudecki zwrócił uwagę na trudności związane z koordynacją inwestycji, konieczność etapowego doprowadzania podsystemu do zgodności TSI oraz konieczność wydania dwóch zezwoleń w oparciu o dwie deklaracje WE.

– Proces modernizacji i odnawiania – podkreślił Siudecki – powinien uwzględniać konieczność utrzymania kompatybilności z istniejącym podsystemem „Energia” oraz pozostałymi podsystemami.

Dyrektor Instytutu Kolejnictwa Andrzej Żurkowski zaprezentował postępy pac związanych z wyposażeniem Okręgu Badawczego w Żmigrodzie w nowe systemy zasilania trakcyjnego. Projekt, realizowany w ramach Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, pozwoli na testowanie m.in.: oddziaływania różnych systemów trakcji elektrycznej na urządzenia ERTMS, interfejsów w systemach sterowania ruchem kolejowym, jazdy pojazdów szynowych z prędkością co najmniej 220 km/h, modelowego interfejsu komunikacji różnych systemów srk, w tym ERTMS poziomu I oraz  II, zabezpieczeń zwarciowych zasilania trakcji elektrycznej prądu stałego, systemów zasilania prądu przemiennego, oddziaływania wzajemnego systemów 3 kV DC i 25 kV 50 Hz oraz 15 kV 16,7 Hz, a także oddziaływania wzajemnego systemów zasilania na urządzenia srk, w tym automatyki na przejazdach kolejowych.

Systemy zasilania: projektowanie, budowa, modernizacja

O tym, jak wykorzystywać nowoczesne technologie pozyskiwania danych o podziemnej infrastrukturze kolejowej mówili Wojciech Skowron, Dyrektor Działu Instrumentów dla Budownictwa, oraz Artur Pleśniarski, Kierownik Działu Instrumentów Detekcyjnych firmy Leica Geosystems Sp. z o.o. Skowron i Pleśniarski podkreślili, że detekcja uzbrojeń podziemnych wiąże się z wieloma korzyściami, np. umożliwia precyzyjne planowanie i budżetowanie projektów inwestycyjnych, minimalizuje ryzyko podczas prowadzenia prac budowlanych, oszczędza czas i nakłady, przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz zapewnia cenne, precyzyjne dane do systemów zarządzania projektami i inwestycjami.

Aktualność danych jako krytyczny element zarządzania inwestycją była tematem wystąpienia Piotra Piecha i Tomasza Gacka, Członków Zarządu GISonLine Sp. z o.o. Sp. k. Kompleksowy system wspierający procesy zarządzania inwestycją Plan Online, jak podkreślili Piech i Gacek, umożliwia optymalizację czynności operacyjnych, obniżenie kosztów, szybsze prowadzenie prac, zapewnia zgodność budowy z zasadami ochrony środowiska, a także zwiększa bezpieczeństwo pracowników i kontrahentów.

Przedstawiciel PKP Energetyka, Zastępca Dyrektora Kontrakcji i Realizacji Usług Krzysztof Wolski, w swojej prezentacji skupił się na uruchomieniu Programu Modernizacji Układu Zasilania Sieci Trakcyjnej (MUZA I). Podstawowymi celami Programu było: umożliwienie zwiększenia przepustowości linii (wzmożony ruch pociągów), wprowadzenie lokomotyw o większych mocach (rzędu 6 MW) i zwiększenie prędkość trakcyjnej do 200km/h, zmniejszenie awaryjności sieci i urządzeń dystrybucyjnych, poprawa parametrów jakościowych energii elektrycznej, spełnienie wymogów zasilania według standardów określonych Technicznymi Specyfikacjami Interoperacyjności (TSI) podsystemu „Energia”. Kontynuacją Programu, jak zapowiedział Wolski, ma być MUZA II.

W pierwszym panelu znalazły się także wystąpienia dot. cyfrowych podstacji trakcyjnych (Marcin Kokoszka, Członek Zarządu, oraz Leszek Pryk, Dyrektor Elester-PKP Sp. z o.o.), nowoczesnych elementów systemu zasilania w podstacji trakcyjnej (Grzegorz Okrasa, Dyrektor Marketingu i Sprzedaży ABB Sp. z o.o.) oraz zastosowania stalowych słupów pełnościennych przy realizacji projektu MUZA I (Klaudiusz Moszkiewicz, Dyrektor Działu Energetyki Elmonter Oświetlenie).

Energetyka w kontekście KPK

– Zdecydowana większość projektów liniowych KPK obejmuje kompleksowe roboty w zakresie branży energetyki trakcyjnej i nietrakcyjnej – podkreślił Tadeusz Sobotnik, Dyrektor Biura Przygotowania Inwestycji PKP Polskich Linii Kolejowych SA.

W swojej prezentacji Sobotnik przedstawił zakres elektryfikacji linii kolejowych w ramach Krajowego Programu Kolejowego, ogólne założenia KPK (66 mld zł, 220 projektów, 9 tys. km torów objętych pracami, komfortowe przystanki, krótsze podróże i więcej połączeń) oraz przewidywane efekty elektryfikacji (poprawę dostępności kolejowej regionów, zapewnienie spójności z dotychczas zelektryfikowaną siecią kolejową, zmniejszenie kosztów eksploatacji, spełnienie wymagań sieci bazowej/kompleksowej TEN-T, zmniejszenie oddziaływania transportu kolejowego na środowisko). Podkreślił także, że KPK, oprócz elektryfikacji linii, przewiduje budowę nowych, zelektryfikowanych połączeń kolejowych, m.in. linii kolejowej Podłęże – Piekiełko.

– Z uwagi na czas, jaki upłynął od elektryfikacji pierwszych linii kolejowych bardzo intensywnie realizowana jest również „reelektryfikacja” istniejącej sieci – dodał Sobotnik. – Zdecydowana większość projektów liniowych KPK obejmuje kompleksowe roboty w zakresie branży energetyki trakcyjnej i nietrakcyjnej: kompleksową wymianę oświetlenia zewnętrznego posterunków ruchu i przystanków osobowych, budowę urządzeń Elektrycznego Ogrzewania Rozjazdów (EOR), budowę Linii Potrzeb Nietrakcyjnych (LPN) do zasilania odbiorów, budowę nowego systemu zasilania linii kolejowych (podstacji trakcyjnych i kabin sekcyjnych).

Przebieg zmiany napięcia na linii Warszawskiej Kolei Dojazdowej z 600 V na 3 kV był tematem wystąpienia dra inż. Artura Rojka, Kierownika Zakładu Elektroenergetyki Instytutu Kolejnictwa. Modernizacja układu zasilania objęła m.in. przebudowę podstacji trakcyjnych w Pruszkowie i Grodzisku (zespoły typu PD17S), modernizację kabiny sekcyjnej w Podkowie Leśnej, wyłączenie 4 podstacji, sprawdzenie stanu technicznego sieci trakcyjnej oraz sprawdzenie odstępów izolacyjnych sieci jezdnej od obiektów i roślin.
Energia elektryczna i sieć trakcyjna

O sieci trakcyjnej w kontekście budowy, eksploatacji i interoperacyjności mówił Marek Kałas, Zastępca Dyrektora Biura Energetyki PKP Polskich Linii Kolejowych SA. W swojej prezentacji Kałas przedstawił nowoczesne technologie budowy sieci trakcyjnej (montaż konstrukcji wsporczych, fundamentu palowego, podwieszeń, wywieszanie sieci jezdnej, likwidacja starych fundamentów metodą minerską), nowości w sieci trakcyjnej (konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej, urządzenia kotwiące bezciężarowe, osprzęt sieciowy nowej generacji) oraz układ zasilania sieci trakcyjnej w odniesieniu do TSI „Energia”.
Tomasz Besztak, Dyrektor Departamentu Kontraktacji Umów PKP Energetyka, przedstawił założenia projektu paszportyzacji sieci dystrybucyjnej i trakcyjnej. Celem projektu jest dostarczenie pełnej i aktualnej informacji o stanie majątku dystrybucyjnego uzyskanej w procesie inwentaryzacji i paszportyzacji (tj. atrybutach technicznych, lokalizacji, połączeniach topologicznych, stanie technicznym oraz docelowo kosztach eksploatacji) zgromadzonej w systemie klasy GIS oraz podlegającej procedurze aktualizacji (czyli utrzymywania danych w aktualności), a także wsparcie efektywnego prowadzenia eksploatacji, planowania nowych inwestycji oraz modernizacji majątku dystrybucyjnego.

– Korzyści biznesowe wynikające z projektu to m.in. kompletna ewidencja i wprowadzenie danych o majątku sieciowym do bazy danych, udostępnienie informacji o majątku w całej organizacji, usprawnienie prowadzonych działań eksploatacyjnych i rozwojowych, szybsza analiza możliwości przyłączenia klienta, skrócenie czasu wydania warunków technicznych, rozwiązanie problemów eksploatacyjnych oraz ograniczenie strat finansowych – podkreślił Besztak.

Szeroko pojęty obrót energii, dystrybucja, pomiar i rozliczanie były tematami wystąpień: Dariusza Antosa, Dyrektora Handlowego Sesto Sp. z o.o. („Systemy automatyki firmy Sesto”), Wojciecha Malcherka, Naczelnika Biura Taboru i Wsparcia Technicznego w Wydziale Zarządzania Energią PKP CARGO SA („Koncepcja systemu zarządzania energią trakcyjną w aspekcie rozliczania mocy umownej”) oraz Piotra Grochala, Prezesa Zarządu Benning Power Electronics Sp. z o.o. („Moce, definicje taryfowe. Urządzenia do eliminacji mocy biernej w sieci zasilającej”). Panel dotyczący sieci trakcyjnej domknęły prelekcje: Macieja Bornowskiego, Kierownika Działu Wsparcia Technicznego Leica Geosystes Sp. z o.o. („Nowe technologie pozyskiwania informacji o przestrzennym położeniu elementów infrastruktury kolejowej”) i Jacka Mrozińskiego, Dyrektora Regionu Jotun Polska Sp. z o.o. („Farby antykorozyjne Jotun w energetyce i na kolei”).

Elektryfikacja a koleje aglomeracyjne

– PKP Polskie Linie Kolejowe SA systematycznie wdrażają nowe technologie i rozwiązania – powiedział podczas swojego wystąpienia Radosław Burak-Romanowski, Dyrektor Biura Energetyki PKP PLK. – Modernizacja zarządzanej infrastruktury jest procesem ciągłym i długoterminowym. Ze względu na wielkość infrastruktury nie jest możliwa wymiana urządzeń starego typu w krótkim okresie czasu. PKP PLK poszukuje nowych technologii i rozwiązań pozwalających na długookresową i bezpieczną eksploatację przy możliwie najniższych kosztach.

Konferencję zakończyła debata panelowa, moderowana przez Radosława Buraka-Romanowskiego. Debata dotyczyła kierunków rozwoju sektora energetyki kolejowej oraz wpływu elektryfikacji linii kolejowych na rozwój przewozów aglomeracyjnych. W debacie udział wzięli: Arkadiusz Kasiński (PKP Intercity SA), Piotr Zagozdon (Szybka Kolej Aglomeracyjna Sp. z o.o.),  Tomasz Besztak (PKP Energetyka SA), Andrzej Tarnowski (Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o.), Marcin Wołowicz (Koleje Mazowieckie – KM Sp. z o.o.) oraz Michał Chlebowski (Koleje Mazowieckie – KM Sp. z o.o.).
Wydarzeniem towarzyszącym i uzupełniającym konferencję była wystawa, w której uczestniczyły firmy: SIBA, Wieland, Elester-PKP, Aste, Sonel, Phoenix Contact, Aktywizacja, Ergom, GisonLine, Leica Geosystems, Elektromontaż Lublin.

Złotym partnerem konferencji były firmy ABB Sp. z o.o., Elester-PKP Sp. z o.o., GISonLine Sp. z o.o. Sp. k. oraz Leica Geosystems Sp. z o.o., a  partnerem brązowym – firma Sesto Sp. z o.o.